Η ορθογραφική χαρτογράφηση (Orthographic Mapping) είναι η διαδικασία που ο μαθητής συνδέει τους ήχους με τα γράμματα, τα βάζει στη σωστή σειρά και σχηματίζει τις λέξεις. Στη συνέχεια, οι ήχοι και τα γράμματα της λέξης, μαζί με τη σημασία της λέξης, αποθηκεύονται στη μακροπρόθεσμη μνήμη (2,5) και γίνεται αναγνωρίσιμη λέξη δηλαδή λέξη όρασης (sight word). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ο αναγνώστης να αναγνωρίζει τις λέξεις αυτομάτως σε ένα κείμενο, χωρίς να χρειαστεί να τις αποκωδικοποιήσει (3,4). Αυτή η διαδικασία βοηθάει τον μαθητή, να γράφει ορθογραφημένα, να διαβάζει πιο γρήγορα λέξεις, οι οποίες έχουν πλέον γίνει αναγνωρίσιμες και να καταλαβαίνει τη σημασία τους.
Η ορθογραφική χαρτογράφηση έγινε γνωστή τη δεκαετία του 1970 από την Linnea Ehri και οι Βρετανοί ερευνητές άρχισαν να χρησιμοποιούν τη θεωρία της το 1990 (1). Για να ακολουθήσει ένας μαθητής αυτή τη διαδικασία χρειάζεται να έχει φωνημική και φωνολογική ενημερότητα, ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίσει μεμονωμένα γράμματα και τους ήχους τους και να συνθέτει συλλαβές και έπειτα τις λέξεις.
Πώς γίνεται σε μια λέξη ορθογραφική χαρτογράφηση;
Σαν εργαλεία χρειαζόμαστε τα Elkonin Boxes και χρωματιστούς κύβους, πράσινος, κίτρινος, κόκκινος και γκρι που μπορεί να είναι και κομμάτια από Lego.
Ας υποθέσουμε πως έχουμε τη λέξη, παίζω.
Βάζουμε μπροστά στον μαθητή τη λέξη, μια εικόνα της και τα Elkonin Boxes. Σε κάθε τετράγωνο, γράφει το κάθε γράμμα της λέξης, όπου το αι, το γράφει σε ένα τετράγωνο, γιατί βγάζει έναν ήχο. Έπειτα, από κάτω γράφει ολόκληρη τη λέξη, προφέροντας τον κάθε ήχο του γράμματος και μετά ολόκληρη τη λέξη. Παίρνει τους χρωματιστούς κύβους και βάζει αυτούς που χρειάζονται πάνω από τα γράμματα της λέξης, δηλαδή τον πράσινο κύβο πάνω από το π, τον κίτρινο κύβο πάνω από το αι, τον κόκκινο κύβο κάτω από το ζ και τον γκρι πάνω από το ω. Με αυτόν τον τρόπο γνωρίζει για το κάθε γράμμα ή γράμματα ποια είναι η θέση τους μέσα στη λέξη. Οπότε, όταν του γίνονται οι ερωτήσεις, για παράδειγμα, σε ποια θέση βρίσκεται το γράμμα ω-, ο μαθητής απαντάει στο τέλος της λέξης, κάτω από τον γκρι κύβο ή σε ποιο σημείο της λέξης ακούγεται ο ήχος εεε, ο μαθητής απαντάει μετά το γράμμα π, κάτω από τον κίτρινο κύβο. Συνεχίζουμε την ίδια διαδικασία με λέξεις της ίδιας οικογένειας, όπως παιδί, παιχνίδι, παιδικός. Ο μαθητής, πάντα, χωρίζει τη λέξη σε μεμονωμένα φωνήματα, προφέροντας τους ήχους και μετά ολόκληρες τις λέξεις.
| Ιωάννα Δημητριάδου |
| Ειδική Παιδαγωγός με εξειδίκευση στη Δυσλεξία και στις Μαθησιακές δυσκολίες, PgD |
| Orton-Gillingham Practitioner |
| Συγγραφέας |
| Αρθρογράφος |