Η Δυσγραφία είναι μια μαθησιακή δυσκολία η οποία επηρεάζει τη γραφή και εμφανίζεται ως μια αδυναμία στην αποκωδικοποίηση γραπτών μηνυμάτων και δυσκολία στον σχηματισμό γραμμάτων. Είναι μια βλάβη, η οποία έχει άμεση σχέση με το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα και ακολουθεί το παιδί καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Εμφανίζεται, περίπου, στην ηλικία των 6 χρόνων ως 9 χρόνων, σε ποσοστό 20% του σχολικού πληθυσμού και επηρεάζει κυρίως τα αγόρια.
Η Δυσγραφία συνυπάρχει με τη Δυσαριθμησία σε ποσοστό 50%, με τη Δυσλεξία σε ποσοστό 20% και με τη Δυσορθογραφία σε ποσοστό 70%.
Τα κύρια χαρακτηριστικά των παιδιών με Δυσγραφία είναι τα εξής:
- Το παιδί συμπληρώνει τις γραπτές του εργασίες με δυσανάγνωστα και δυσανάλογα στο μέγεθος γράμματα.
- Γράφει εκτός των ορίων των γραμμών του τετραδίου, δηλαδή πάνω ή κάτω από αυτές.
- Δεν ολοκληρώνει τις εργασίες του στην ώρα τους.
- Χρησιμοποιεί πολύ συχνά τη γομολάστιχα.
- Παρουσιάζει σχετική αδεξιότητα κινητικού συντονισμού.
- Έχει κακή στάση του σώματος.
- Τοποθετεί κεφαλαία γράμματα ανάμεσα σε μικρά μέσα στις λέξεις.
- Το γραπτό του είναι γεμάτο μουντζούρες, με σχετική ακαταστασία.
- Δεν τηρεί τις αποστάσεις μεταξύ των λέξεων.
- Κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη και στο θέμα και κυρίως στην κατάληξη των λέξεων.
- Κάνει λάθη αντιγραφής, είτε βλέποντας είτε ακούγοντας το κείμενο.
- Παρουσιάζει καθρεπτική γραφή (π.χ. γράφει 3 αντί για ε ή 9 αντί 6)
- Παρουσιάζει αβεβαιότητα στην προτίμηση χεριού (αριστερό ή δεξί).
- Στο γραπτό του λόγο δε χρησιμοποιεί παραγράφους και παραλείπει τα σημεία στίξης.
- Μέσα στις λέξεις προσθέτει ή παραλείπει γράμματα.
- Δε συμμετέχει ενεργά στις γραφοκινητικές δραστηριότητες.
- Ξεκινάει να γράφει από δεξιά προς τα αριστερά (παρατηρείται πιο έντονα στα αριστερόχειρα παιδιά)
- Πιέζει το μολύβι.
- Συνήθως δεν αφήνει ή αφήνει ελάχιστα κενά μεταξύ των λέξεων.
- Κουράζεται πολύ εύκολα στο να γράφει.
- Έχει κακή στάση του σώματος.
- Προτιμάει, πριν, γράψει κάτι, να το ψιθυρίσει.
- Δυσκολεύεται στην οργάνωση σκέψεων.
- Δεν παίρνει πρωτοβουλίες και έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Η κακογραφία είναι η γρήγορη και άσχημη γραφή, χωρίς όμως να αποτελεί μαθησιακή δυσκολία. Συνήθως, το παιδί με κακογραφία κάνει κακή αρχή σε ασκήσεις της πρώτης γραφής στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, χωρίς να δίνεται ιδιαίτερη σημασία από τον εκπαιδευτικό ή το γονιό. Οι δυσκολίες που παρουσιάζουν είναι οι εξής:
- Τα δυσανάγνωστα γράμματά του παρουσιάζουν άνισο μέγεθος.
- Δε διατηρεί με τον σωστό τρόπο τα πλαίσια του τετραδίου.
- Δεν τοποθετεί τα γράμματα με σωστό τρόπο στις γραμμές του τετραδίου.
- Όταν δίνει προσοχή στο γραπτό του, κάνει ευανάγνωστα γράμματα.
- Δεν κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη.
Τόσο η δυσγραφία όσο και η κακογραφία με την κατάλληλη παρέμβαση από Εργοθεραπευτή και Ειδικό Παιδαγωγό, μπορεί να αντιμετωπιστεί. Εμείς, ως γονείς μπορούμε να επέμβουμε με διάφορες τεχνικές που δεν απαιτούν πολύ γράψιμο με μολύβι σε χαρτί, ακολουθώντας, όμως, πάντα τις οδηγίες των ειδικών.
- Μπορούμε να ζητήσουμε να γράψει τις λέξεις ή τις προτάσεις που έχει για ορθογραφία, με τον δείχτη του χεριού του πάνω σε μια πετσέτα ή στον αέρα.
- Παρόλο που ο υπολογιστής βοηθάει το παιδί να γράφει ευανάγνωστα, έρευνες έδειξαν πως το παιδί γράφει μεγαλύτερες εκθέσεις όταν μαθαίνει να χρησιμοποιεί μολύβι παρά το πληκτρολόγιο του υπολογιστή. Καλό είναι, λοιπόν, να γίνεται συνδυασμός γραφής με το μολύβι, με μαλακή μύτη και με ένα βοήθημα λαβής και με το πληκτρολόγιο του υπολογιστή.
- Στην αντιγραφή, μπορούμε με μια πράσινη ξυλομπογιά να κάνουμε πιο έντονες τις γραμμές τετραδίου και να βάλουμε πλαίσιο, ως υπενθύμιση να μη βγαίνει από το κενό.
- Χρησιμοποιούμε παιχνίδια με λαβύρινθους, υπενθυμίζοντας, πάντα, στο παιδί μας να μη βγαίνει απ’ έξω.
- Φτιάχνουμε λέξεις με την πλαστελίνη ή με τον πηλό και ζητάμε από το παιδί μας να κάνει ακριβώς το ίδιο, ιχνηλατώντας, κατόπιν, το κάθε γράμμα και μετά ολόκληρη τη λέξη.
- Χρησιμοποιούμε γραφικούς οργανωτές, για να οργανώνει τις σκέψεις του και τις πληροφορίες και σαφώς, δεν απαιτείται ιδιαίτερο γράψιμο.
- Χρησιμοποιούμε οπτικά βοηθήματα για αυτοδιόρθωση και υπενθύμιση σημείων στίξης.
Ως γονείς, είναι σημαντικό τόσο σε θέματα δυσγραφίας όσο και σε θέματα κακογραφίας, να επέμβουμε στα πρώτα χρόνια του Δημοτικού, καθώς είναι καθοριστικά για την μετέπειτα μαθησιακή πορεία του παιδιού μας. Όσο τα χρόνια περνούν, οι δυσκολίες στη γραφή συνεχίζουν και στο τέλος παγιώνονται και τα ίδια παιδιά αρνούνται να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο γράφουν.
| Ιωάννα Δημητριάδου |
| Ειδική Παιδαγωγός με εξειδίκευση στη Δυσλεξία και στις Μαθησιακές δυσκολίες, PgD |
| Orton-Gillingham Practitioner |
| Συγγραφέας |
| Αρθρογράφος |