Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολύ σημαντικές μελέτες που αφορούν την ανάπτυξη του εγκεφάλου στα αγόρια και στα κορίτσια. Θεωρείται, πλέον, δεδομένο πως υπάρχουν διαφορές και φαίνονται περισσότερο κατά την έναρξη του σχολείου, κυρίως στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού.
Οι ερευνητές, μέσα από τις τεχνολογίες τομογραφίας (PET) και τη μαγνητική τομογραφία (MRI), παρατήρησαν πως οι λειτουργικές διαφορές των εγκεφαλικών ημισφαιρίων των αγοριών και των κοριτσιών, πράγματι μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο μάθησης. Πιο συγκεκριμένα:
Ο αρσενικός εγκέφαλος είναι πιο μεγάλος από τον θηλυκό, αλλά ο θηλυκός εγκέφαλος ωριμάζει πιο γρήγορα (μέχρι 12-13 χρονών, ενώ στα αγόρια μέχρι 15-16 χρονών).
Το αριστερό ημισφαίριο είναι πιο δυνατό στα κορίτσια, ενώ στα αγόρια είναι το δεξί ημισφαίριο. Αυτό, γιατί βρέθηκε πως υπάρχουν μεγαλύτερα ποσοστά τετοστερόνης στο αριστερό ημισφαίριο των αγοριών, ήδη από τη γέννησή τους (όπου με τα χρόνια μειώνεται) και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα κέντρα που είναι υπεύθυνα για την ομιλία και τις γνωστικές δεξιότητες, να αναπτύσσονται με πιο αργό ρυθμό, σε σχέση με τα κορίτσια. Εξαιτίας, όμως, το ότι χρησιμοποιούν το δεξί ημισφαίριο, μαθαίνουν καλύτερα με τη μουσική.
Το μεσολόβιο (ο σύνδεσμος των δύο εγκεφαλικών ημισφαιρίων, ο οποίος αποτελείται από νευρικές ίνες οι οποίες συνδέουν τα δύο ημισφαίρια σε διάφορα σημεία) είναι κατά 20% μεγαλύτερο στα κορίτσια από ότι στα αγόρια. Για αυτόν τον λόγο, έχουν τη δυνατότητα να επεξεργάζονται πληροφορίες και με τα δύο ημισφαίρια, με μεγαλύτερη ευκολία.
Οι νευρικές συνδέσεις στον κροταφικό λοβό (βρίσκεται στο πλάγιο τμήμα του κάθε ημισφαιρίου και είναι υπεύθυνο για την ομιλία –αριστερό ημισφαίριο, την ακοή, την αντίληψη σύνθετων εικόνων, το συναίσθημα) είναι πιο δυνατές στα κορίτσια. Για αυτόν τον λόγο, ακούν πιο προσεκτικά, διακρίνουν με ευκολία τους διάφορους τόνους της φωνής (προτιμούν την ήρεμη φωνή), σκέφτονται με το συναίσθημα και στις γραπτές τους εργασίες χρησιμοποιούν πολλές λεπτομέρειες.
Ο προμετωπιαίος φλοιός (prefrontal cortex), ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη γνώση, τη συμπεριφορά, το συναίσθημα, την αντίληψη και το κίνητρο για να κάνεις κάτι είναι πιο ενεργός στα κορίτσια, παρά στα αγόρια. Για αυτόν τον λόγο είναι λιγότερο παρορμητικά, πιο ήρεμα και μπορούν να κάθονται για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους, χωρίς να σηκωθούν ή να διακόψουν. Βέβαια, σε αυτό οφείλεται και η αυξανόμενη σεροτονίνη και οξυτοκίνη στην κυκλοφορία του αίματος και στον εγκέφαλο. Ενώ στα αγόρια, όπου υπάρχουν μεγαλύτερα ποσοστά τετοστερόνης, είναι παρορμητικά, νευρικά και δεν μπορούν να κάτσουν για μεγάλο και συνεχόμενο χρονικό διάστημα κάπου.
Στα αγόρια, ο κατώτερος δεξιός βρεγματικός λοβός (inferior parietal lobe) είναι περισσότερος αναπτυγμένος από ότι στα κορίτσια. Οι περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για τις χωρικές-μηχανικές λειτουργίες είναι περισσότερο ενεργές, από ότι στα κορίτσια. Για αυτόν τον λόγο, τα αγόρια έχουν καλύτερη μαθηματική σκέψη, προτιμούν τις κινητικές δραστηριότητες και μαθαίνουν πιο εύκολα με τη χρήση εικόνων και σχεδιαγραμμάτων.
Ο ιππόκαμπος (υπεύθυνος για να μεταφέρει πληροφορίες από την βραχυπρόθεσμη μνήμη στη μακροπρόθεσμη μνήμη) είναι μεγαλύτερος στα κορίτσια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, τα κορίτσια να έχουν αναπτυγμένο λεξιλόγιο και να επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό οι δεξιότητες της ανάγνωσης και της γραφής. Στα αγόρια, βρέθηκε, πως ο αριστερός ιππόκαμπος (σχετίζεται με τη μνήμη) είναι μεγαλύτερος σε σχέση με τα κορίτσια.
Ο αρσενικός εγκέφαλος χρειάζεται επαναφόρτιση, γιατί βρίσκεται, συχνά, σε κατάσταση ανάπαυσης (rest state). Δεν είναι τυχαίο που πολλές φορές μέσα στην τάξη, τα αγόρια βαριούνται ή νιώθουν πως χρειάζονται ύπνο ή έχουν ανάγκη από συχνά διαλείμματα. Πριν προχωρήσουν σε κάτι καινούριο, ο εγκέφαλό τους χρειάζεται ξεκούραση. Αυτό που μπορεί ένας δάσκαλος να κάνει, είναι την ώρα της παράδοσης να κάνει κινήσεις με τα χέρια του, να χρησιμοποιεί διαγράμματα και εικόνες.
Η ροή του αίματος στον εγκέφαλο είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με τα κορίτσια. Για αυτόν τον λόγο, οι δραστηριότητες για τη μάθηση που περιέχουν κίνηση και μουσική είναι πολύ σημαντικές, καθώς όπως έχει βρεθεί αυξάνουν τη ροή του αίματος και έτσι βελτιώνουν τις γνωσιακές λειτουργίες, όπως η γλώσσα, η προσοχή, η μνήμη.
Πολλοί ερευνητές πιστεύουν πως μελετώντας τον τρόπο που αναπτύσσεται ο εγκέφαλος στα αγόρια και στα κορίτσια, θα μπορούμε, ως εκπαιδευτικοί, να συμβάλλουμε σημαντικά και στον τρόπο εκπαίδευσής τους.
| Ιωάννα Δημητριάδου |
| Ειδική Παιδαγωγός με εξειδίκευση στη Δυσλεξία και στις Μαθησιακές δυσκολίες, PgD |
| Orton-Gillingham Practitioner |
| Συγγραφέας |
| Αρθρογράφος |